Giày chạy đua có đế carbon là gì?
Giày chạy đua có đế carbon là loại giày chạy bộ có một lớp carbon ở giữa đế giày, thường là dạng sợi hoặc tấm. Lớp carbon này có tác dụng tăng độ đàn hồi của đế giày, giúp giày có thể bật lại sau mỗi bước chạy. Điều này giúp người chạy tiết kiệm năng lượng, tăng tốc độ và kéo dài thời gian chạy.
Saucony Endorphin Pro 3 với tấm carbon kẹp giữa 2 lớp đệm PWRRUN PB
Giày chạy đua có đế carbon được ra đời từ năm 2016, khi Nike giới thiệu mẫu giày Vaporfly 4% với lớp carbon ở đế giày. Mẫu giày này được cho là có thể cải thiện hiệu suất chạy của người chạy lên đến 4%, do đó có thể giúp người chạy phá vỡ kỷ lục thế giới. Kể từ đó, nhiều hãng giày khác cũng bắt đầu sản xuất các mẫu giày chạy đua có đế carbon, như Adidas, Asics, Brooks, Saucony, Hoka One One, New Balance và nhiều hãng khác.
Zoom Fly 5 là dòng giày chạy bộ sử dụng đế carbon
Giày chạy đua có đế carbon có lợi ích gì cho người chạy?
Giày chạy đua có đế carbon có nhiều lợi ích cho người chạy, đặc biệt là những người chạy đua ở cự ly dài, như bán marathon hay marathon. Những tấm carbon được thiết kế tinh vi để tối ưu hóa hiệu suất chạy. Chúng hoạt động theo 3 cách chính:
Tăng cường độ bật: Tấm carbon cung cấp lực đẩy giống như lò xo, hỗ trợ chuyển đổi năng lượng từ gót chân sang bàn chân khi chạy, giảm bớt gánh nặng cho cơ bắp và giúp duy trì tốc độ lâu hơn.
Giảm chi phí năng lượng: Bằng cách giảm thời gian tiếp xúc mặt đất và tối ưu hóa chuyển động bàn chân, giày đế carbon giúp tiết kiệm năng lượng đáng kể, cho phép bạn chạy xa hơn với ít nỗ lực hơn. Theo một nghiên cứu của Đại học Colorado, giày chạy đua có đế carbon có thể giảm lượng năng lượng tiêu hao của người chạy lên đến 4% so với giày chạy bình thường.
Cải thiện hình dáng chạy: Giày đế carbon có thể giúp giảm độ gập cổ chân, tăng hiệu quả sử dụng cơ bắp và duy trì tư thế chạy đúng, giảm nguy cơ chấn thương.
Saucony Endorphin Pro 4 là dòng giày đua hàng đầu sử dụng đế carbon
Giày Chạy Có Tấm Carbon Có Tăng Nguy Cơ Chấn Thương Của Bạn?
Giày chạy có tấm carbon (carbon-plated shoes) đang gây tranh cãi về tác động của chúng đối với nguy cơ bị thương.
Có nhiều nghiên cứu cho thấy cách chạy bị thay đổi và lực tác động tăng lên có thể dẫn đến chấn thương. Tuy nhiên, một số người khác lại tin rằng giày đế carbon có thể giúp giảm nguy cơ chấn thương bằng cách cải thiện hiệu quả chạy. Bằng chứng cá nhân cũng là một yếu tố quan trọng trong cuộc tranh luận này, mang đến những cái nhìn sâu sắc hơn những gì nghiên cứu đã chỉ ra.
#1: Sự khác biệt về cơ sinh học
Khi người chạy bộ sử dụng giày có đế carbon, cách di chuyển của họ thường có những thay đổi rõ rệt. Điều này xảy ra phổ biến hơn với những người chạy bộ phong trào, khi họ thay đổi dáng chạy để thích nghi với loại giày mới.
Những điều chỉnh này làm thay đổi cách các nhóm cơ hoạt động khi chạy so với trước. Hậu quả là nhiều người chạy bộ có thể bị đau nhức cơ sau khi chạy (đau nhức khởi phát muộn - DOMS) trong những lần chạy đầu tiên với giày đua đế carbon.
Theo nguyên tắc chung, bạn cần bắt đầu từ từ với bất kỳ đôi giày mới nào. Hãy để cơ thể bạn có thể làm quen với nó.
#2 Giày đế carbon cao hơn - Độ ổn định giảm đi
Giày đế carbon có đặc điểm là đế giày cao, cứng, giúp giảm lực tác động và tăng hiệu quả chạy. Tuy nhiên, chiều cao đế giày cao cũng có thể gây ra một số rủi ro, đặc biệt là đối với người mới tập.
Chiều cao đế giày cao kết hợp với tấm carbon cứng tạo ra trọng tâm cao hơn cho bàn chân. Điều này có thể khiến mắt cá chân dễ bị lật hoặc bong gân hơn khi chạy. Ngoài ra, chiều cao đế giày cao cũng có thể làm giảm sự ổn định và thăng bằng tự nhiên của bàn chân, làm tăng nguy cơ chấn thương mắt cá chân.
Một lời khuyên phổ biến tôi vẫn chia sẻ, bạn hãy làm quen với nó từ từ. Và thành thật mà nói bạn chỉ nên chạy các đôi giày đua này sau khi đã chạy bộ một thời gian, khi cổ chân bạn đã tương đối cứng cáp. Một lựa chọn khác là bạn chọn các đôi giày có đế carbon với hộp đế ngoài rộng hơn, nó cũng giúp bạn tăng độ ổn định cho đôi giày.
# 3 Giày đế carbon và tác động xương thuyền (Navicular)
Một nghiên cứu gần đây cho thấy 5 vận động viên chuyên nghiệp bị tổn thương xương thuyền sau khi chuyển sang dùng giày đế carbon. Xương thuyền nằm ở mu bàn chân, bên trong, gần mắt cá chân.
Nghiên cứu cho thấy đặc điểm thiết kế của giày đế carbon, như tấm carbon cứng và cong, có thể ảnh hưởng đến xương thuyền. Cụ thể, độ cứng của tấm carbon có thể khiến mu bàn chân cong ít hơn khi bật nhảy, làm thay đổi cách phân bổ lực, dồn thêm áp lực lên xương thuyền.
Tuy nhiên, việc sử dụng giày đế carbon có làm tăng nguy cơ gãy xương thuyền hay không vẫn cần nghiên cứu thêm. Cần lưu ý rằng nghiên cứu trên chỉ với 5 người tham gia.
Cách phòng tránh chấn thương khi đi giày chạy đế carbon
Muốn thử Giày đế carbon nhưng sợ chấn thương? Đừng lo! Chỉ cần áp dụng 6 bước sau, bạn sẽ tận hưởng cả tốc độ lẫn an toàn:
1. Xây dựng nền tảng: Như tôi đã nói việc bắt đầu với một đôi giày đế cao, thiết kế cho chuyển động nhanh là không lý tưởng cho người mới chạy có cổ chân yếu. Hãy dành tối thiểu 3-6 tháng chạy bộ để xây dựng nền tảng cho bàn chân của mình.
2. Chọn giày phù hợp: Tìm mẫu giày đế carbon êm ái, vừa chân, hợp phong cách chạy của bạn. Nếu muốn thêm sự ổn định hãy lựa chọn các đôi giày có đế rộng hơn.
3. Làm quen từ từ: Mới đầu, chỉ dùng giày đế carbon cho các bài chạy ngắn, nhẹ nhàng, 1-2 lần/tuần, như một phần lịch tập thông thường. Mục tiêu là giúp cơ thể làm quen giày mới.
4. Tăng cự ly từ tốn: Dần dần tăng quãng đường chạy với giày đế carbon trong vài tuần, dựa theo cảm nhận cơ thể. Tăng tối đa 10% mỗi tuần.
5. Kết hợp giày cũ: Tiếp tục dùng giày cũ cho phần lớn cự ly tập luyện. Sự cân bằng này giúp ngừa việc cơ thể phải thay đổi và hỗ trợ quá nhiều.
6. Kiên nhẫn và thích nghi: Mất thời gian để cơ thể thích nghi với giày đế carbon. Hãy kiên nhẫn và tập luyện đều đặn, cơ xương khớp sẽ dần khỏe mạnh hơn.
Với 6 bước trên, bạn không chỉ cải thiện thành tích mà còn chạy bộ an toàn, thoải mái! Hãy thử Giày đế carbon và tận hưởng nhé!
